Miętusy żyją w słodkich wodach i morzach. Są zimno- i ciemnolubnymi rybami drapieżnymi żerującymi jedynie nocą. Niełatwo je złowić, a taka próba wymaga odpowiedniego przygotowania. Nie tylko mocnego sprzętu dostosowanego do trudnych warunków, ale też właściwej przynęty. Trudy połowów rekompensuje charakterystyczny słodkawy smak i delikatne mięso. Trzeba jednak pamiętać, że miętus szybko traci walory smakowe, dlatego najlepiej smakuje świeżo złowiony. W sklepach i restauracjach można spotkać się z różnymi nazwami, jednak to zwykłe chwyty marketingowe. Chociaż miętus niejedno ma imię, istnieje tylko jeden przedstawiciel tego gatunku.
Miętus – drapieżnik, który jest zmorą wędkarzy
Miętus to słodkowodny gatunek ryby z rodziny dorszowatych. Jako jedyny przedstawiciel rodzaju Lota lota osiąga do 34 kg wagi i aż do 120 cm długości. Poławiany jest nie tylko przez wędkarzy, ale też przemysłowo. Co ciekawe, wyjęty z wody przez długi czas zachowuje żywotność. W chłodnym, wilgotnym otoczeniu może przetrwać nawet kilka godzin.
Ciało miętusa przypomina nieco dorsza. Jest bardzo miękkie i ma walcowaty kształt. Spłaszczona jak u żaby głowa miętusa wyposażona jest w szeroką paszczę z drobnymi zębami. Jego znak rozpoznawczy to pojedynczy wąs (czułek) tuż pod otworem gębowym. Ma dwie płetwy grzbietowe: krótką przednią i długą tylną oraz zaostrzoną płetwę ogonową. Na uwagę zasługują też łuski. Są okrągłe i bardzo drobne, a na dodatek dobrze ukryte w skórze.
Miętus jest rybą żerującą na robakach, larwach owadów, skorupiakach i mięczakach. Starsze osobniki polują też na inne ryby, np. płocie i jazgarze oraz raki. To znany rabuś ikry i wylęgu ryb, który szczególnie upodobał sobie wody pstrągowe. Jest żarłocznym drapieżcą łowiącym tylko i wyłącznie nocą.
Gatunek ryby, który niełatwo złowić
Miętus obecny jest w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Populacje tej ryby występują na północy i w centrum naszego kontynentu w większości zbiorników wodnych. Są to rzeki, jeziora, stawy, starorzecza, kanały, a nawet rowy. Co więcej, przebywa zarówno w wodach słodkich, jak i słonych – w Polsce w Zatoce Puckiej, Zatoce Pomorskiej i w Zalewie Szczecińskim.
To ryba ciemnolubna żyjąca przy dnie, której aktywność wzrasta zimą. Tarło odbywa się na przełomie listopada i marca, kiedy temperatura wody nie przekracza 4 stopni Celsjusza. Każdego roku ikra składana jest w tych samych miejscach – na żwirowym lub piaszczystym podłożu.
Miętus a wędkarstwo
Można powiedzieć, że miętusy to wędkarski rarytas. Rzadko opuszczają swoje kryjówki żerując w ciemne i zimne noce. Miłośnicy udanych połowów mogą spróbować sił w październiku i listopadzie oraz w lutym i marcu. W wietrzne i chłodne noce te ryby żerują zarówno na płyciznach i przy brzegu, jak i w głębszych partiach wody. Przynęta powinna leżeć na dnie. Może to być świeża ukleja, martwa żaba, bydlęca wątroba czy stężała krew. Z pewnością przyda się także solidna, wytrzymała wędka dostosowana do nocnych warunków łowienia.
Rekordowy miętus złapany w Polsce został odłowiony metodą spinningową. Ten niezwykły okaz ważył ponad 4 kg i miał 75 cm długości.
Miętus pospolity, miętus morski czy miętus królewski?
Miętus to drapieżnik, którego delikatne, tłuste mięso cenią najwięksi smakosze. Może być gotowany, duszony, pieczony lub smażony. Stanowi doskonałe źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, białka oraz witamin A i D. Najlepsze właściwości prozdrowotne ma wątroba, której aż 60% stanowią cenne tłuszcze.
To właśnie w sferze kulinarnej zaczęto stosować nazwy takie jak miętus królewski i miętus morski. Wtajemniczeni wiedzą jednak, że jest to jedna i ta sama ryba, czyli miętus pospolity. Niezależnie od miejsca pochodzenia – morze lub zbiorniki słodkowodne – ryby te mają takie same wartości odżywcze. Jedyna różnica to ich żywotność. Żyjące w morzu miętusy mają więcej przestrzeni i tlenu, więc są nieco silniejsze.
Okres ochronny miętusa
Okres ochronny to czas, w którym obowiązuje zakaz ingerowania w naturalne środowisko ryb danego gatunku. Dotyczy to nie tylko samego łowienia czy płoszenia, ale również jakiegokolwiek niszczenia siedlisk. Ustalony okres dotyczy wszystkich wód będących pod nadzorem Polskiego Związku Wędkarskiego.
Okres ochronny miętusa obowiązuje na wszystkich wodach poza strefą na rzece Odrze od ujścia rzeki Warty do granic z wodami morskimi od 1 grudnia do końca lutego. Jednocześnie miętusy objęto wymiarem ochronnym. Na rzece Odrze od ujścia rzeki Warty do granic z wodami morskimi wynosi on 30 cm. Wymiar ochronny na pozostałych wodach to 25 cm.
Lota lota, czyli drapieżny przysmak dla koneserów
Ryby z rodziny dorszowatych to znane drapieżniki. Należący do ryb słodkowodnych miętus jest postrachem wód. Żywi się nie tylko robakami, skorupiakami i mięczakami, ale również innymi rybami. Atakuje nawet osobniki o porównywalnej do siebie wielkości. Co więcej, Lota lota to miłośnik ikry, który bez zahamowania niszczy tarliska innych gatunków.
Jak każda inna ryba, miętus zawiera cenne składniki odżywcze. Jego właściwości prozdrowotne sprawiają, że powinien stać się stałym elementem zbilansowanej diety. Przyjmuje się, że najlepsze efekty daje regularne spożywanie ryb – przynajmniej raz w tygodniu. W przypadku tego gatunku mięso kroi się w dzwonka, do którego pod koniec smażenia można dodać masło klarowane. Dzięki temu nabierze jeszcze więcej smaku i aromatu. Chude, jasne filety bez drobnych ości z pewnością zasmakują i dzieciom, i dorosłym.
